Σύνολο ή άθροισμα;

Στον κυκεώνα των ριζικών αλλαγών που βιώνουμε σήμερα, οι εξελίξεις μερικές φορές τρέχουν τόσο γρήγορα, που σε κάνουν να ξεχνάς τις βασικές δομές της σκέψης σου. Αυτή τη στιγμή, η πατρίδα μας, ο λαός μας, δέχεται απανωτά κτυπήματα σε κάθε επίπεδο. Οικονομικά, πολιτικά, πολιτισμικά. Και πρέπει να έχουμε μία απάντηση για το καθένα από αυτά. Από τις υποβαθμίσεις των «αγορών» μέχρι τις προβοκάτσιες του ΚΚΕ και από τα εθνικά θέματα ως την αποδόμηση των εργατικών δικαιωμάτων των Ελλήνων, προς όφελος παρασιτικών δυνάμεων. Από τον αφελληνισμό των νεαρών συμπατριωτών μας έως την βαναυσότητα της διαφθοράς ως κοινωνικού φαινομένου, που υποσκάπτει το μέλλον των επομένων γενεών. Οι απαντήσεις σε όλα αυτά τα ζητήματα, τις προκλήσεις του σήμερα, δεν μπορούν να είναι απλοϊκές και μονοσήμαντες. Δεν μπορούν να δοθούν χωρίς να υπάρξει μία εξελικτικού τύπου σκέψη, που θα ξεκινά από μία συμπαγή βάση. Αυτή τη βάση θα πρέπει με απόλυτη σιγουριά να ξεκαθαρίσουμε άμεσα, πριν χαθούμε σε δαιδαλώδη μονοπάτια εξειδίκευσης του κάθε θέματος ξεχωριστά. Θα πρέπει να δώσουμε μία απάντηση που θα χρησιμεύσει ως θεμέλιο. Το κρίσιμο ερώτημα είναι απλό:
Ως τι αντιλαμβανόμαστε την πατρίδα μας, την κοινωνία μας, τον περίγυρό μας; Σύμφωνα με τις κρατούσες αντιλήψεις του νεοφιλελευθερισμού, το έθνος μας δεν είναι τίποτε άλλο παρά το άθροισμα των κατοικούντων στη χώρα μας ατόμων. Ως εκ τούτου, η κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει, αυτή στην οποία επικρατεί ο νόμος της ζούγκλας σε κοινωνικό επίπεδο, είναι η φυσική κατάληξη της πορείας της χώρας μας. Το ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο της «τροφικής αλυσίδας» της «ελεύθερης αγοράς», είναι αποτέλεσμα που δεν μπορεί να μας εκπλήσσει, καθώς αποτελούμε το πρότυπο αυτού που οικονομολόγοι όπως ο Πωλ Κρούγκμαν αποκαλούν ευνοιοκρατικό καπιταλισμό. Στην διάρθρωση του οικονομικο-πολιτικού συστήματος θυμίζαμε περισσότερο τριτοκοσμική χώρα παρά ευρωπαϊκή, με ένα «εκσυγχρονιστικό» μακιγιάζ, να προσπαθεί από το 2000 και μέχρι σήμερα να καλύψει την ασχήμια μας. Μπορεί όμως η απάντησή μας σε αυτό το ζήτημα να έχει να κάνει μόνο με την επιβολή ενός χρονοδιαγράμματος μεταρρυθμίσεων του συστήματος, που θα επιφέρει διαχειριστικές και μόνον αλλαγές, τις οποίες θα κληθεί φυσικά να πληρώσει ο απλός Έλληνας πολίτης; Δική μου άποψη είναι πως δεν γίνεται αυτό. Ακόμη και αν μέσω μίας περιόδου στερήσεων, λιτότητος (ετεροβαρούς πάντοτε) καταφέρουμε να σταθεροποιήσουμε το οικονομικο-πολιτικό σύστημα της χώρας, απλά θα έχουμε πάρει μία μικρή παράταση. Με δεδομένη την ιδεολογική κυριαρχία του «ατόμου» έναντι του συνόλου, αργά ή γρήγορα θα βρεθούμε ενώπιον μίας ακόμη κρίσης. Αυτό που πρέπει να αλλάξει είναι αυτή ακριβώς η κυρίαρχη νοοτροπία. Για εμάς, το έθνος δεν είναι άθροισμα ατομικοτήτων. Είναι ένα σύνολο, μία κοινότητα με κοινό πεπρωμένο. Τα ατομικά «συμφέροντα» δεν μπορούν να υπερίπτανται των κοινωνικών δικαιωμάτων. Και αυτό, όχι με τον τρόπο που θα το έλεγε ένας αριστερός, θεωρώντας κοινωνικά δικαιώματα τις απαιτήσεις ατόμων και υποομάδων, αλλά το δικαίωμα του έθνους, ως πολιτικής μονάδας πλέον, να υπερασπισθεί την υγεία του, το δικαίωμά του στο μέλλον. Σαράντα σχεδόν χρόνια μεταπολίτευσης οδήγησαν στην επιβολή του νόμου της ζούγκλας. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Ξεπερνώντας τα «επιχειρηματικά» όσο και τα «ταξικά» και «ατομικά» συμφέροντα, πρέπει να επανακαλύψουμε τα εθνικά συμφέροντα, που δεν μπορεί να εξαντλούνται στην εξωτερική πολιτική, αλλά πρέπει να αφορούν πάνω απ' όλα τα εσωτερικά ζητήματα και ταυτίζονται με την ψυχοσωματική υγεία του έθνους.

Δημήτρης Παπαγεωργίου